Yaşlanan yazılım uygulamaları için genellikle yazılım dünyası insanları olarak “Legacy” tabirini kullanırız bildiğiniz gibi. Biraz daha net anlamı anlamak için; “Günün şartlarına uymayan uygulamalar ve çözümlere “Legacy” uygulamalar diyoruz” diyebilirim. 10 yıl önce, hatta daha da önce geliştirilen ve hala kullanılan, ama artık negatif yönlerinin ağır bastığı, belli ihtiyaçları karşılamasının zor olduğu “Legacy” uygulamalar eminim bir çok kişinin karşısına çıkıyordur.
“Legacy” uygulamalar günün şartlarına uymamaları, adaptasyon güçlükleri yaşatmalarından dolayı oldukça zorlayıcı uygulamalar olabilir. Günün şartlarına uymamaları derken, atıl kalan donanımlar, desteklenmeyen işletim sistemleri, veri saklama sistemleri, değişim ihtiyaçları, performans durumları, kullanım şekillerinin çeşitliliği vs. bir çok başlık sayabilirim ama şimdi bunlara girmiyoruz.
Windows NT’den nerelere geldik 🙂
Windows NT üzerinde çalışan, PHP 3.0 ile geliştirilmiş, WEB bileşenleri sadece Internet Explorer’da düzgün çalışan, RDBMS olarak SQL Server 7.0 kullanan bir uygulamanın günümüzde hala yoğun bir şekilde kullanıldığını düşünün…Günümüze gelene kadar alt yapı olarak geliştirmelerin ve upgrade’lerin riskleri, iş ihtiyaçlarının en önemli olduğu algısı ve en önemlisi de insan faktörü yüzünden uygulama bu zamanın şartlarına uymayan bir çözüm olarak karşımızda…
Çok uç bileşenler ile bir örnekleri oldu ama benzer senaryolar var.
Bu tarz uygulamalar ne kadar zorlayıcı da olsa, günün IT çalışanları tarafından “offf poff” şeklinde yaklaşılıp, ne kadar çok negatif şey söylense de (bu arada hepsi genelde doğrudur), unutulmaması gereken çok önemli bir nokta var; “Değer”.
“Legacy” dediğimiz uygulamalar, sistemler öyle önemli bir değer yaratmışlar ki hala günümüze denk yaşayabilmişlerdir demek ki. 10, 15, 20 yıldır ayakta olan uygulamaları düşünün; ilk kullanıldıkları dönemlerden beri insanlara ve belli iş modellerine o kadar çok değer katıyorlar ki, hala o değeri koruma mücadelesinde içindeler… Biraz daha toparlamak gerekirse “Legacy” diye adlandırdığımız uygulamalar, ne kadar çok negatif bileşenle günümüze gelse de sahip oldukları “değer” çok önemlidir… Ve bu değer uygulamaların en güçlü özelliğidir.
Bir uygulamanın “Legacy” olarak adlandırılmaması, 10 yıl sonra da günün ihtiyaçlarını kolaylıkla karşılayabilmesi, bir 10 yıl sonra kattığı değerin üstüne yeni değerleri koyabilmesi için neler yapılması lazım, nasıl geliştirilmesi lazım falan filan bunlardan şimdi bahsetmeyeceğim… Derya deniz konular çünkü…15-20 yıl önce bir uygulamayı değişime hazır bir şekilde geliştirmek, bulunduğu zamanın ihtiyaçlarına uygun geliştirmek pek mümkün değildi belki, ama günümüzdeki yaklaşımlar yazılımların ömürlerini biraz daha kaliteli kılmayı sağlıyor. Arada karalarım ama bir şeyler.
Bahsetmiş olduğum bu dokümante edilmeyen SP’ler, bir çoğumuzun sistem nesneleri diye bildiği sys. şeması altında. sp_MS% ile başlayan bu SP’ler isimlerinden kısmen yaptıklarını anlatır durumda. Tüm SQL Server seviyesinde gerçekleştirmek istediğiniz bir çok operasyonu bu SP’ler sayesinde yapabiliyorsunuz. Mesela SQL Server’daki tüm veri tabanlarında bazı değişiklikler yapmak, bir veri tabanındaki tüm tablodaki INDEX’leri tekrardan oluşturmak, veri tabanındaki tüm tabloların isimlerini değiştirmek ya da spesifik kolon eklemek gibi gibi işlemleri bu SP’ler sayesinde yapabiliyoruz.
Çok basit ve yalın olması için, “Machine Learning” ’in bilgisayar sistemlerinin bir öğrenme süreci olduğunu söyleyebilirim. Verilerin, bilgiye dönüşmesi için bilgisayar sistemlerinin gücünün kullanıldığı teknik bir süreç… Açıkcası ne olduğu sorusundan çok, nasıl olduğu sorusunun, “Machine Learning” ‘in anlaşılması ve öğrenilmesi için daha önemli olduğunu düşünüyorum. “Nasıl?” sorusunun cevabı tabi ki çok geniş ve ayrıntılı. Ben sadece giriş tadında olması için bazı fikirlerimi paylaşmaya çalışacağım.
Verilerdeki belli kalıpların bulunması, “Machine Learning” sürecinin temeli. Verilerdeki kalıpların bulunması ve bunların üzerinde çeşitli algoritmalar çalıştırılması ile sistemler öğrenebilir hale gelmeye başlıyor. Bu süreç aslına bakarsanız iteratif yani kendini tekrarlayan bir süreç. Sistemlerin öğrenebildiğinin doğrulanması ve geçerli olduğunun kabul edilmesi gerekiyor. Bu sayede öğrenme hızı ve şeklide gelişiyor doğal olarak. Bu doğrulamayı ve kabulu de, aslında biz ya da bizim oluşturduğumuz sistematik süreçler yapıyor. Bilgisayar sistemlerinin öğrenme yaklaşımı çeşitli “tahmin etme” yaklaşımları ile somutlaşıyor. Bizim için en önemli çıktı bu şekilde oluşuyor aslında. Bu tahminlere göre, belli durumlarda da tanımlı aksiyonlar gerçekleştiriliyor. Bu sayede bir çok kolaylık insanoğlu için sağlanıyor. (Yapay zekanın temeli de bu aslında.)
Biraz daha anlaşılır olması için hepimizin geçtiği bir süreçten bir örnek verebilirim. Açıkcası okuma-yazma öğrenme süreci bütün bu “Machine Learning” konseptinin anlaşılması için güzel bir giriş noktası bence. Hepimiz okuma yazmayı; hatırlarsınız belli çizgiler çizerek harfleri öğrenerek başladık. Daha sonra harflerin bir araya geldiği kalıpları bulup, bu kalıpların tekrarlanmasını çıkartıp kelimeleri tanımlayabilir hale gelmiştik. Kelimelerin anlamlarını da çıkartıp, benzer kelimelerin anlamlarının ne olabileceğini tahmin edip, yeni kelimelerin anlamını çıkarmıştık. Bu sürecin sürekli tekrarlanması ile kelime dağarcığımız gelişmiş ve okumayı da böyle böyle çözmüştük. Çok geçmiş zaman kullandım ama temel olarak öğrenme süreci hala böyle aslında. 🙂
İşletim sistemlerinde arka tarafta çalışan, kullanıcı ile etkileşimde olmayan bir çok uygulama olur, bildiğiniz gibi. Bunlara da en temelinde, basitçe “servis” diyoruz. Her işletim sisteminde farklı şekilde yönetilir ve çalışırsa da temel olarak uygulamaların; arka planda çalışıp, kullanıcı ile etkileşim olmadan, belli yönetimsel işlemleri yapmasını sağlarlar. Örnek olması için Windows ortamlarındaki IIS(Internet Information Services)’in üzerinden geçebiliriz. svchost.exe’nin servis olarak çalışır olması sayesinde; IIS’in temel özellikleri aktif olduğu takdirde, işletim sisteminin Web Server özellikleri arka planda çalışır. Bu sayede çeşitli web uygulamaları çalıştırabilir hale geliriz. Uygulamalar da w3wp.exe ile IIS “process”’leri olarak çalışır…Bunların başka çok ayrıntısı var, asıl konumuz bunlar olmadığı için ve taaa buradan “Offf…Kes!!! Bunları biliyoruz.” dediğinizi duyduğum için konuya giriyorum… 🙂
