Arda Çetinkaya Yazılım ve arada kendim ile ilgili karaladıklarım…

Microsoft yaklaşık bir yıldır, .NET Framework’n OS X ve *Unix işletim sistemlerinde de çalışması için yoğun bir çalışma içerisinde. Takip edenler biliyordur zaten… Bu ve benzeri çalışmaları “Open Source” olarak paylaşmaya da başlayınca oldukça hızlı bir şekilde çıktılarını görmeye başladık. Build 2015 ile beraber de bunları yakın zaman da üretim ortamlarında da kullanabileceğimizi gördük.

Build 2015’in en heyecan verici gelişmelerinden biri, Microsoft’un OS X ve *Unix işletim sistemlerine vereceği desteğin geçici bir heves olmadığının altını çiziliyor olması. Gerçi CoreCLR ile bunu belirtmiş olsa da, geliştiriciler için, Visual Studio gibi, o ortamlarda da geliştirmeyi kolaylaştıracak araçlar olmadan buna inanmak çok kolay deildi. SublimeText gibi benzeri editörlerde, CoreCLR ve ASP.NET 5 alt yapılarını kullanarak, .NET uygulamaları geliştirebiliyorduk ama biraz “advanced” bir kullancı olmamız gerekiyordu.

Build 2015’de duyurulan Visual Studio Code, bu işletim sistemlerinde CoreCLR ve ASP.NET 5 uygulamaları geliştirmek için sunulan bir “text-editor”. Burada önemli nokta bir “IDE”, yani tam bir geliştirme ortamı olmaması. Yani kısaca Visual Studio Code bir IDE değil, bir text-editor. Electron alt yapısı kullanılarak geliştirilmesi bunun asıl sebebi. Github’un geliştirdiği Atom Text editörünün de temelinde bulunan Electron(a.k.a Atom Shell) node,js, HTML, CSS, javascript gibi alt yaplar ile cross-platform uygulamalar geliştirmenizi sağlıyor. Visual Studio Code’da bu alt yapı üzerinde geliştirilmiş bir uygulama.

Visual Studio Code’un dnvm ve dnx ile beraber gelmiyor ne yazık ki. Onları kendiniz kurmamız gerekiyor. Bunun için Visual Studio Code dokumantasyon sayfasına bakmanızı şiddetle öneririm. Açıkcası ilk duyurulduğu zaman bunların da kurulumu uygulama ile beraber oluyor diye düşünmüştüm. Şu an için bütün bunların Preview seviyesinde olduğunu düşünürsek aslında normal. İlerleyen versiyonlarda büyük ihtimal dnvm, dnx falan Visual Studio Code ile entegre gelecektir diye düşünüyorum.

Hızlı hızlı bir göz atalım…

Öncelikle text-editor olduğu için, sadece .NET uygulamalar değil, her türlü text tabanlı kodu da yazmanı mümkün.

Visual Studio CodeCoreCLR ve ASP.NET 5 ile hayatımıza giren klasör bazlı proje şablonları Visual Studio Code’daki proje kavramının temelini oluşturuyor. project.json ile projemizin tüm içeriğini ve özelliklerini Visual Studio Code ile kolaylıkla düzenleyebiliyoruz. Direk bu adımdan başlayan IntelliSense, alışık olmayanlara karmaşık gelebilecek bu yapıyı oldukça kolaylaştırıyor.

Visual Studio CodeOluşturduğumuz *.cs dosyları için de ayn ekilde IntelliSense tabi ki mümkün. IntelliSense ile beraber, temel code-snippet’lar da mevcut. cw yazınca Console.WriteLine() oluşması falan gibi.

Visual Studio CodeYazdığımız kodların oluşturduğu hata ve uyarları da yine oldukça kolay bir şekilde görebiliyoruz. Text-editor’un sol alt köşesinde belirdiği gibi onlara tıkladığımızda da ilgili hatalar olduka kolay bir şekilde karşımıza çıkıyor.

Visual Studio Code

Visual Studio Code ile Debug yapmak da mümkün. Sol taraftaki en altta bulunan böcük ikonuna bastığımızda Debug ile ilgili ön yüze ulaşabiliyor ve Debug’ı çalıştırabiliyorsunuz. Ama ne yazık ki OS X ve *Unix olan versiyonda şu an için CoreCLR ve ASP.NET 5 uygulamalarını Debug edemiyoruz. Şu an sadece mono ve node uygulamalarını Debug yapabiliyorsunuz. Haa evet, bu arada node uygulamalarını debug edebiliyoruz. 🙂 CoreCLR ve ASP.NET 5 uygulamalarını Windows versiyonunda ise Debug edebiliyoruz.

Visual Studio Code
Uygulamaları çalıştırmak için dnx komutlarından faydalanıyoruz. Bunun için Command Pallette(F1) yardımıyla istediğimiz komutları çalıştırabiliriz. Atom editörüne aşina olanlar ya da SublimeText kullananlar kolaylıkla adapte olacaktır.

Visual Studio CodeVisual Studio Code’da aynı zamanda GitHub desteği de var, sanırım artık GitHub desteği olmayan geliştirme yapabilecek araç yok 🙂 GitHub ile çalışanlar için olduka cezbedici sanırım.

Visual Studio Code’u hemen https://code.visualstudio.com/ adresinden indirebilir ve deneyebilirsiniz. Merak uyandıran bu kısa giriş yazısı ile umarım ilginizi çekmeyi başarmışımdır. Dediğim gibi şimdilik Preview aşamasında olduğu için bir çok eksiği var ama kesinlikle denemeye değer.

Son olarak aşağıdaki kısa videoya da bir göz atın derim.

Kim kurgulayıp, yaptıysa ayağa kalkıp, önümü ilikleyip öyle alkışladım. Keyifli bir video olmuş…

Yakın zamanda Devnot‘a yazdığım TDD (Test-Driven Development) Yapmak Gerçekten Zor Mu? yazısının devamı niteliğinde biraz daha kod örnekleri ile bu sormuş olduğum sorunun cevabını vermeye çalışacağım. Basit bir senaryo üzerinden, yine basit bir kod yazarak; hani kod yazmadan, nasıl testi yazılır problemi var ya, bunu anlamaya bir yandan da anlatmaya çalışacağım…

Belli bir miktarda paranın aylık faiz miktarını hesaplamamız gerekiyor. Ana para 10.000’den büyük olursa faiz oranı maksimum % 3, 10.000’den küçük olursa da maksimum %1.5 olacak şekilde hesaplanmalıdır. Sadece aylık zaman dilimine göre hesaplanmalı ve bu zaman 1 yılı geçmemeli.

Ekonomiye can katacak bu çok basit müşteri talebi ya da analiz çakması ihtiyacımız; işte artık nasıl yorumlarsanız, uygulamamızın ilk hali aslında. Böyle uzun uzadıya tasarım yapabileceğimiz bir örnek olmasa da kabaca nasıl yaparız bunu düşünelim önce.

Öncelike bir tane FinancialManager diye bir sınıfımız olsun mesela. Bu ana paramızı emanet ettiğimiz sınıf…SetCapital metotu ile ana paramızı belirtelim. Bu sınıf üzerinden faiz oranını tanımlayabilelim, SetInterestRate mesela. İstersek değiştirebilelim. Aynı şekilde SetPeriod ile aylık zamanı da belirtip, değiştirelim. Bütün bu tanımlamalara, FinancialManager sınıfının özelliklerinden ulaşabilelim. Ana para(Capital), faiz oranı(InterestRate), aylık zaman(Period) falan…Bütün bu özellikler belirtildiği zamanda CalculateInterest ile faiz miktarını hesaplayabilelim.

Sınıf, metot, özellik falan…Biraz daha koda yaklaştık. Teknik olarak biraz daha anlaşılır oldu sanki. Bu aşamadan sonra kodu yazmak biraz daha kolay, hatta direkt yazalım…Test etmeye ne gerek var?

Dııttt yanlış….

Teknik olarak, ne yapacağımızı oluştursak da, kodu yazarken hata yapma oranımız çok yüksek. Çünkü parametrelerimiz değişken, dikkat etmemiz gereken ve sağlamamız gereken belli şartlar var falan filan… Bu hatalar kod gelişmeye başladıkça karşımıza zaten çıkacak. Baştan farkında olup, kod geliştikçe ortadan kalkacak şekilde düşünürsek ama, daha sağlıklı bir kodumuz olacaktır. O yüzden hadi test yazalım…

Bu örneği Visual Studio’nun test proje şablonunu kullanarak yapacağım. Farklı proje şablonları ya da test framework’leri de kullanabilirsiniz tabi. Birim testi için bir sürü framework var. Farklılıkları olsa da hepsinin ortak noktası daha çok. O yüzden araçtan çok, konsepte odaklanmak bu aşamada daha doğru olacaktır.

TestÖncelikle bir tane Unit Test, bir tane de Class Library şablonundan iki proje oluşturalım. FinanceApp olsun bir tanesi, bunun test projesi de FinanceApp.Test olsun. FinanceApp’in içerisinde de hiç bir sınıf falan olmasın…Silelim, şablonla gelen Class1’i…Gerek yok.

Bizim şimdilik işimiz FinanceApp.Test projesi… O yüzden UnitTest.cs dosyasını açalım. Fark etmiş olduğunuz gibi içinde boş bir tane test metodu olan, test sınıfımız bu dosyanın içinde.

namespace FinanceApp.Test
{
    [TestClass]
    public class UnitTest
    {
        [TestMethod]
        public void TestMethod1()
        {


        }
    }
}

İlk testimizi de, bu TestMethod1’in ismini Test_SetCapital şeklinde değiştirerek içine yazalım…

namespace FinanceApp.Test
{
    [TestClass]
    public class UnitTest
    {
        [TestMethod]
        public void Test_SetCapital()
        {
            FinancialManager manager = new FinancialManager();
            manager.SetCapital(100.0);

            double expected = 100.0;
            double actual = manager.Capital;

            Assert.AreEqual(expected, actual);

        }
    }
}

Yukarıda özetlediğim gibi, basitçe test kodunu yazmaya çalıştım. FinancialManager diye bir sınıf olduğunu farz edip, bundan bir nesne yarattım. SetCapital() metodu ile de ana paramı tanımladım. Daha sonra expected ve actual değerlerini, karşılaştırıyorum. Bu iki değer bir biri ile aynı olursa testimiz başarılı sonuçlanmış demektir.

Test_1

 

Devam…

MEF(Managed Extensibility Framework) ile ilgili geçenlerde küçük bir soru ile karşılaştım. Burada da bahsetmek isterim. Ama önce MEF nedir, ne değildir hatırlamak isteyenlere önceki yazılara bir göz atmalarını tavsiye ederim…

  1. MEF ile esneklik kazanıyoruz…
  2. MEF’de “Part”lara kendi “metadata” bilgilerimizi nasıl ekleriz acaba?
  3. MEF’i basit bir WPF uygulaması ile daha iyi anlıyoruz…
  4. Managed Extensibility Framework(MEF)’de ki kataloglar…
  5. Asp.Net MVC Framework’de MEF ile Controller eklentileri…

Neyse gelelim, soruya… MEF alt yapısını kullanarak, uygulamalarızı genişletirken, “Part”ları [Export] özelliğini kullanarak belirtiyoruz. MEF’in olmazsa olmaz, en önemli özelliği aslında. Bununla ilgili olarak,  “Her geliştirilen “Part” bu şekilde [Export] özelliğine sahip olmalı mı,tek bir ortak yapı ile olmaz mı?” manasında bir soruydu gelen. Hemen bakalım…

MEF alt yapısı ile uygulamalarımızı genişletmek için kullandığımız parçaları mutlaka tanımlamamız lazım. MEF’deki kataloglar ve konteynırlar bu tanımlamalara göre oluşturduğumuz parçaları yaratıyor ve ayağa kalkmasını sağlıyor. Bildiğiniz üzere de [Export] bunu sağlayan özellik. Ama her parçaya bunu yazmak pek tercih edilen bir yöntem olmayabilir. Bu da aslında temel olarak iki sebepten olabilir. Bir tanesi MEF alt yapısını dışarısı ile paylaşmak istememek, bir diğeri de tüm koduna müdahele edemediğimiz uygulamaları genişletme ihtiyacı…

Öncelikle normalde nasıl yaptımızı hatırlayalım. Aşağıdaki kod örneği sanırım bunun için yeterli olacaktır.


    public interface IPlugin
    {
        void Execute();
    }

    [Export(typeof(IPlugin))]
    public class PluginA : IPlugin
    {

        public void Execute()
        {
            throw new NotImplementedException();
        }
    }

    [Export(typeof(IPlugin))]
    public class PluginB : IPlugin
    {

        public void Execute()
        {
            throw new NotImplementedException();
        }
    }

Burada her IPlugin arayüzünden geliştirilen, “Part”a, [Export] özelliğini yazmak yerine, BasePlugin şeklinde bir temel sınıf olup, “Part”ların o sınıftan türemesi istenebilir. Böylece “PlugX” şeklinde geliştirilen her sınıf, hem belli standart özellikleri sağlıyor olur, hem de [Export] özelliği o sınıf tarafından yönetilebilir. Ayrıca tüm koduna müdahele edemediğimiz, ama belli bir sınıftan türeyen sınıfların, MEF Part’ları olarak yorumlanmasını da istersek, bu belli sınıfa sadece bir özellik ekleyerek, yazılımcıdan “Part” kavramını soyutlayabiliriz.

MEF’de bunun için [InheritedExport] özelliği sunuyor.  Sadece bir sınıf ya da arayüze [InheritedExport] özelliği eklemek, bunlardan türetilen tüm sınıfların “Part” olarak yorumlanmasını sağlayacaktır. Bu sayede Export özelliği tek bir yerden yönetmek mümkün olacaktır.


    [InheritedExport(typeof(IPlugin))]
    public abstract class BasePlugin : IPlugin
    {

        public void Execute()
        {
            Process();
        }

        public abstract void Process();
    }

    public class PluginA : BasePlugin
    {

        public override void Process()
        {
            throw new NotImplementedException();
        }
    }

    public class PluginB : BasePlugin
    {

        public override void Process()
        {
            throw new NotImplementedException();
        }
    }

Bu basit ama bir o kadar da anlamlı özellik, kodun kirlenmesinin de önüne geçiyor diye düşünüyorum. MEF ile çalışmayı düşünen ya da çalışanlar için umarım faydalı olur.

4 Nisan 2015, Cumartesi günü 9.su düzenlenecek olan .Nedirtv Yazılım Teknolojileri etkinliği bu sefer biraz daha yoğun geçecek…Yok yok, o derece… Yine ücretsiz gerçekleşecek olan etkinlikte, bu sene paralel oturumlar ile, Big Data’dan, uygulama güvenliğine, TDD’den, Mobile uygulama geliştirmeye kadar farklı bir çok konu var. Oldukça keyifli bir ortamın olacağı garantisini de şimdiden verebilirim…Kaçırmayın derim…

Etkinlik ile ilgili ayrıntıları ve katılmak için kayıt işlemini http://nedirtv2015.eventbrite.com/ adresinden gerçekleştirebilirsiniz.

afisnedirtv